Hoe maak ik snel een warmteverliesberekening in offertefase?

• 31-01-2025


• Joris Bracke


• 0 Comments

• Blogposts
  Verwarming
  

Voor het maken van een offerte voor een verwarmingssysteem moet je weten welk vermogen (in Watt) er nodig is. Voor het installeren van een warmtepomp moet je bijvoorbeeld weten hoeveel vermogen er op gebouwniveau nodig is. Voor het installeren van radiatoren of vloerverwarming moet je dan weer weten hoeveel vermogen er op ruimteniveau nodig is. Het maken van zo’n berekening kan wel wat tijd vergen en daarom is het soms nuttig om in offertefase al een snelle inschatting te maken van het nodige vermogen.

Vuistregels

In de verwarmingssector wordt nog steeds gebruikt gemaakt van vuistregels. Er wordt dan gerekend met bijvoorbeeld:

• 40 W/m² voor een nieuwbouw woning
• 75 W/m² voor een woning van rond het jaar 2000
• 160 W/m² voor een woning van rond het jaar 1970

Voor een woning van rond het jaar 2000 van 170 m² krijg je dan 170 x 75 = 12750 W = 12.75 kW

Het probleem met dit type berekening is dat er met zeer weinig rekening gehouden wordt. Enkele voorbeelden:

• Gaat het over een tussenwoning, hoekwoning of vrijstaande woning?
• Heeft het gebouw grote of kleine ramen?
• Zijn er recent renovaties uitgevoerd?
• Hoeveel % van het gebouwvolume wordt door de bewoners verwarmd?

Omdat er veel onbekende factoren zijn wordt er altijd een grote veiligheidsmarge in rekening gebracht in dit soort berekening. Dit wilt met andere woorden zeggen dat je bijna altijd een te groot vermogen berekent. Dit heeft altijd goed gewerkt zolang er met aardgasketels verwarmd werd. Deze kunnen immers moduleren tussen een groot vermogensbereik van bijvoorbeeld 24 kW tot 4 kW. Dit wilt zeggen dat de ketel gemakkelijk alle vermogens tussen 24 kW en 4 kW kan leveren. Lage temperatuur verwarmingssystemen zoals warmtepompen kunnen dit echter niet. Ze kunnen niet zo’n hoge vermogens leveren en hun modulatiebereik is ook veel kleiner. Daarom is het voor dit soort systemen veel belangrijker om een accurate berekening te maken, zelf al in offerte fase.

Berekening op basis van een gekend verbruik

Voor bestaande woningen kan er een berekening gemaakt worden op basis van het verbruik van de bewoners. Het principe van zo’n berekening werkt als volgt:

• Bewoners hebben een verbruik van bijvoorbeeld 2000 m³ gas.
• Hier zit dan 2000 x 9.75 = 19500 kWh energie in.
• Er zijn 4 bewoners en voor elke bewoner trekken we hier 1000 kWh vanaf voor de productie van sanitair warm water en zo komen we op 19500 – 4000 = 15500 kWh.
• We schatten het aantal draaiuren (= uren dat de verwarming aanstaat) in op 1500 uur. Dit cijfer is afhankelijk van de kwaliteit van de woning en kan variëren tussen de 1000 en 3000 uren per jaar.
• Voor de berekening van het nodige vermogen kunnen we dan stellen 15500 kWh / 1500 uur = 10.33 kW
• Dit is eerder een gemiddelde nodig vermogen, en vermits we het vermogen op het koudste moment van het jaar nodig hebben nemen we hier best nog een marge van 10% op. Zo komen we uit op 10.33 x 1.1 = 11.36 kW.

Het maken van dit soort berekening heeft enkele voordelen:

• Indien het verbruik gekend is kan de berekening snel uitgevoerd worden.
• In het gekende verbruik zit de impact van de kwaliteit het gebouw (betere isolatie = minder verbruik), de afmetingen ( groter gebouw = meer verbruik) en de leefgewoontes van de bewoners.

De berekening heeft ook enkele nadelen:

• Deze berekening kan enkel uitgevoerd worden indien dezelfde bewoners in het gebouw blijven wonen. Je kan niet het verbruik van de vorige bewoners gebruiken als er nieuwe bewoners met mogelijk andere leefgewoontes in het gebouw komen wonen.
• Als het gebouw beter geïsoleerd wordt kan je het verbruik van voor de renovatie niet gebruiken om het nodige vermogen na de renovatie in te schatten.
• Het aantal draaiuren is moeilijk in te schatten.

Meestal kom je met dit soort berekening een lager nodig vermogen uit dan met een traditionele warmteverliesberekening. In de traditionele warmteverliesberekening wordt er immers vanuit gegaan dat het volledige volume van het gebouw opgewarmd moet kunnen worden als het buiten -10°C is. In werkelijkheid gaan mensen echter nooit het volledige volume van het gebouw opwarmen. Hoe zuiniger de bewoners dus verwarmen, hoe lager het nodige vermogen als je een berekening maakt op basis van het gekend verbruik.

In Heat-Box kan je deze berekening ook zelf maken. In de Heat-Box berekening wordt dit nog gedetailleerder berekend en wordt het gekend verbruik verdeeld over alle draaiuren en wordt er gekeken welk vermogen nodig is op het koudste moment van het jaar.

Berekening op basis van GEO data

Als er geen gekend verbruik is kan je ook werken op basis van gegevens die openbaar beschikbaar zijn. In databasen van de overheid kan bijvoorbeeld opgezocht worden wat het bouwjaar en het vloeroppervlak is van elke woning in Nederland. Op basis van het bouwjaar kan dan ingeschat worden welke isolatiematerialen er ongeveer gebruikt zijn en als we rekening houden met enkele andere gegevens van het gebouw (type gebouw, thermische massa, type ventilatiesysteem, ...) kunnen we op basis hiervan een goede inschatting maken van het nodige vermogen.

Deze berekening kan je ook zelf maken in Heat-Box.

Berekening op ruimteniveau

In alle berekeningen die we tot nu toe overlopen hebben hebben we berekeningen gemaakt op gebouwniveau. Deze worden gebruikt voor de dimensionering van een aardgasketel of warmtepomp. Voor de dimensionering van een radiator of vloerverwarming moet er echter een berekening gemaakt worden op ruimteniveau.

Hiervoor kan je dezelfde vuistregels gebruiken als hierboven besproken. Voor een ruimte van 20 m² heb je dan bijvoorbeeld 20 x 75 = 1500 W nodig. Zoals hierboven al besproken zal deze manier van rekenen in de meeste gevallen echter zorgen voor te hoge vermogen.

Om dit meer in detail te berekenen moet er gebruik gemaakt worden van een ruimte per ruimte warmteverliesberekening. Hierin wordt rekening gehouden met de grote van de ruimte, de verliesoppervlaktes en de gebruikte isolatie. In Heat-Box kan je hiervoor gebruik maken van de EASY berekening op ruimteniveau. Deze berekening is relatief eenvoudig in gebruik en geeft je snel een resultaat. Je kan in de berekening verder ook de gewenste radiatoren en vloerverwarming selecteren.